Obowiązek przestrzegania zasad równościowych
Zgodnie z postanowieniami Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027 instytucje oraz beneficjenci realizujący projekty w ramach Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027 (dalej: PT FE), zobowiązani są do przestrzegania horyzontalnych zasad równościowych:
- zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami,
- zasady równości kobiet i mężczyzn.
Zasada równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami
Zasada oznacza wdrożenie działań umożliwiających wszystkim osobom sprawiedliwe i pełne uczestnictwo we wszystkich dziedzinach życia. Ma na celu zapobieganie wszelkim formom dyskryminacji, nie można nikogo różnicować, wykluczać lub ograniczać, ze względu na jakiekolwiek przesłanki w szczególności rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn
Zasada oznacza wdrożenie działań (rozwiązań), które wpłyną na wyrównanie szans płci będącej w gorszym położeniu oraz stworzenie takich mechanizmów, aby w trakcie realizacji projektu na żadnym etapie nie dochodziło do dyskryminacji i wykluczenia ze względu na płeć. Oznacza to, że kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i obowiązki oraz zapewnia się im równy dostęp do korzystania z zasobów (np. środki finansowe, szanse rozwoju). Zasada ta ma gwarantować również możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń wynikających ze stereotypów płci.
Warunki podstawowe
Oprócz horyzontalnych zasad równościowych przy wdrażaniu Funduszy Europejskich obowiązują również horyzontalne warunki podstawowe. Projekty dofinansowane w ramach PT FE muszą być zgodne z:
- Kartą Praw Podstawowych (KPP),
- Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych (KPON).
Warunek stosowania Karty Praw Podstawowych
Zgodnie z art. 9 ust. 1 rozporządzenia ogólnego 2021/1060 w procesie wdrażania funduszy europejskich należy przestrzegać postanowień Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Oznacza to, że na każdym etapie realizacji, projekty dofinansowane w ramach PT FE muszą być zgodne z postanowieniami tego dokumentu.
Warunek stosowania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych
Zgodnie z postanowieniami Umowy Partnerstwa w procesie wdrażania funduszy europejskich w zakresie stosowania zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami należy przestrzegać postanowień Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Oznacza to, że na każdym etapie realizacji, projekty dofinansowane w ramach PT FE muszą być zgodne z wymogami wynikającymi z tego dokumentu.
Poniżej wskazano konkretne artykuły KPON adekwatne do zakresu wsparcia PT FE. Powinny one zostać w szczególności wzięte pod uwagę w kontekście ich przestrzegania na etapie wyboru i realizacji projektów:
Art. 8 - Podnoszenie świadomości
Art. 9 - Dostępność
Art. 21 – Wolność wypowiadania się i wyrażania opinii oraz dostęp do informacji
Art. 27 – Praca i zatrudnienie
W procesie realizacji PT FE stosowane są różne rozwiązania, których celem jest zapewnienie zgodności Programu (w tym projektów) z tymi dokumentami.
Są to w szczególności:
- ocena projektów ubiegających się o dofinansowanie z PT FE w oparciu o horyzontalne kryteria badające zgodność projektu z KPP oraz KPON,
- sprawdzanie w procesie kontroli projektu czy beneficjent realizuje projekt w sposób zgodny z KPP oraz KPON,
- rozpatrywanie otrzymywanych zgłoszeń o niezgodności projektów lub działań związanych z wdrażaniem Programu (podejmowanych przez beneficjentów albo instytucje) z KPP oraz KPON,
- raportowanie Komitetowi Monitorującemu PT FE na temat wszystkich zgłoszeń w tym zakresie dotyczących PT FE.
Linki do dokumentów
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r.
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (KPP)
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON)
Wytyczne dotyczące realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-2027
Zgłoszenia o podejrzeniu naruszeń Karty praw podstawowych lub Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych mogą być kierowane do Instytucji Zarządzającej
- na adres: Departament Programów Pomocowych, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa,
- na skrzynkę nadawczą e-PUAP: /MIR/SkrytkaESP,
- na adres e-mail: ptfe@mfipr.gov.pl.
Prosimy o przekazanie w zgłoszeniu niezbędnych informacji, które umożliwią rozpatrzenie zgłoszenia.
Przede wszystkim należy podać:
- imię i nazwisko zgłaszającego (lub nazwę podmiotu),
- dane do kontaktu,
- numer projektu (jeśli dotyczy),
- opis sprawy wraz z ewentualnymi załącznikami w postaci dokumentów dotyczącymi zgłoszenia.
Dobre praktyki
Przy przeprowadzaniu naboru na wolne stanowiska pracy w instytucjach będących beneficjentami PT FE rekomendujemy kierowanie specjalnego zaproszenia do udziału w rekrutacji dla osób z niepełnosprawnościami.
Przy realizacji projektów PT FE rekomendujemy zapraszanie do współpracy zewnętrznych ekspertów lub podmiotów specjalizujących się w tematyce równościowej.
Zalecana jest również dbałość o używanie języka inkluzywnego i neutralnego płciowo pomagającego unikać stereotypów i uprzedzeń.
Promujemy wymianę doświadczeń i dobrych praktyk z zakresu wdrażania zasady równości szans, KPP i KPON w ramach m.in. Grupy roboczej ds. pomocy technicznej czy też Komitetu ds. Umowy Partnerstwa.